Yeni bir araştırmaya göre, çok sayıda görsel yanılsama, daha karmaşık psikolojik
süreçlerden ziyade gözlerimizin ve görsel nöronlarımızın çalışma şeklindeki
sınırlamalardan kaynaklanıyor.
Araştırmacılar, bir nesnenin çevresinin onun rengini veya desenini görme şeklimizi
etkilediği yanılsamaları inceledi.
Bilim insanları ve filozoflar bu yanılsamaların gözdeki sinirsel işlemlerden ve
beyindeki düşük seviyeli görsel merkezlerden mi kaynaklandığını yoksa bağlam ve
ön bilgi gibi daha üst düzey zihinsel süreçleri mi içerdiğini uzun süredir
tartışmaktadır.
Yeni çalışmada Exeter Üniversitesi’nden Dr. Jolyon Troscianko, bu yanılsamaları
daha derin psikolojik süreçlerin değil, sinirsel tepkilerin basit sınırlarının açıkladığını
öne süren bir model geliştirdi.
Cornwall’daki Exeter Penryn Kampüsü’nde bulunan Ekoloji ve Koruma Merkezi’nden
Dr. Troscianko, “Gözlerimiz nöronların daha hızlı veya daha yavaş ateşlenmesini
sağlayarak beyne mesajlar gönderir” dedi.
“Bununla birlikte, ne kadar hızlı ateş edebileceklerinin bir sınırı var ve önceki
araştırmalar bu sınırın renkleri görme şeklimizi nasıl etkileyebileceğini
düşünmemişti.”
Model, bu “sınırlı bant genişliğini”, insanların farklı ölçeklerdeki desenleri nasıl
algıladığına dair bilgilerle ve doğal sahnelere bakarken görüşümüzün en iyi
performansı gösterdiği varsayımıyla birleştiriyor.
Model, Exeter ve Sussex Üniversitelerinden araştırmacılar tarafından hayvanların
rengi nasıl gördüğünü tahmin etmek için geliştirildi, ancak insanlar tarafından görülen
birçok görsel yanılsamayı da doğru bir şekilde tahmin ettiği bulundu.
Dr. Troscianko, “Bu, görsel yanılsamaların nasıl işlediğine dair uzun süredir devam
eden pek çok varsayımı çöpe atıyor” dedi.
Bulguların yüksek çözünürlüklü televizyonların popülerliğine de ışık tuttuğunu
söyledi.
Dr. Troscianko, “Modern yüksek dinamik aralıklı televizyonlar, en koyu siyahlarından
10.000 kat daha parlak beyaz bölgeler yaratarak doğal sahnelerin kontrast
seviyelerine yaklaşıyor” diye ekledi.
“Gözlerimizin ve beynimizin bu kontrastla nasıl başa çıkabildiği bir bilmecedir, çünkü
testler biz insanların tek bir uzamsal ölçekte görebildiği en yüksek kontrastın 200:1
civarında olduğunu göstermektedir.
“Daha da kafa karıştırıcı olanı, gözlerimizi beynimize bağlayan nöronlar sadece
yaklaşık 10:1’lik kontrastlarla başa çıkabiliyor.
“Modelimiz, bu kadar sınırlı kontrast bant genişliğine sahip nöronların sinyallerini
nasıl birleştirerek bu muazzam kontrastları görmemizi sağladığını, ancak bilginin
‘sıkıştırıldığını’ ve bunun da görsel yanılsamalara yol açtığını gösteriyor.
“Model, nöronlarımızın kapasitelerinin her bir parçasını kullanmak üzere nasıl hassas
bir şekilde evrimleştiğini gösteriyor.
“Örneğin, bazı nöronlar orta büyüklükteki ölçeklerde gri seviyelerdeki çok küçük
farklılıklara karşı hassastır, ancak yüksek kontrastlar karşısında kolayca bunalırlar.
“Bu arada, daha büyük veya daha küçük ölçeklerdeki kontrastları kodlayan nöronlar
çok daha az hassastır, ancak çok daha geniş bir kontrast aralığında çalışabilir ve
derin siyah-beyaz farklılıkları verebilir.
“Sonuç olarak bu, ciddi ölçüde sınırlı sinirsel bant genişliği ve duyarlılığı olan bir
sistemin 10.000:1’den daha büyük kontrastları nasıl algılayabildiğini gösteriyor.”
Kaynak: Science Daily
