Diyabetin Tip 1 ve Tip 2 olarak farklı türleri olduğunu duymuşsunuzdur. Ancak son zamanlarda yeni bir diyabet çeşidi belirlendi: Tip 3c diyabet.
Tip 1 diyabette vücudun bağışıklık sistemi, pankreasın insülin üreten hücrelerini yok ediyor. Bu hastalık genelde çocuklukta veya yetişkinliğin ilk zamanlarında başlıyor ve neredeyse her zaman insülin tedavisi gerektiriyor.
Tip 2 diyabet, pankreas vücudun insülin talebine yetişemediği zaman meydana geliyor. Genelde insülin direncinden kaynaklanıyor, fazla kilolu veya obez olmakla ilişkilendiriliyor ve orta veya ileri yaşta başlıyor, ancak başlangıç yaşı gün geçtikçe azalıyor.
Tip 3c diyabet ise pankreasın iltihaplanması (pankreatitis), pankreas tümörleri veya pankreas ameliyatı sebebiyle pankreasın zarar görmesi yüzünden oluşuyor. Bu türden pankreas hasarı, organın insülin üretme becerisini zayıflatmanın yanında, besin sindirimi için gereken sindirim enzimlerinin (protein yapıda) ve diğer hormonların da üretimini zayıflatıyor.
Ancak yapılan son çalışmaya göre(1), çoğu Tip 3c diyabet vakasının Tip 2 diyabet zannedilerek yanlış tanımlandığını ortaya çıkardı. Makaleye göre insanların (2 milyondan fazla insanın) sadece yüzde 3’ü doğru şekilde Tip 3c diyabetli olarak belirlenmiş.
Uzman merkezlerde yapılan ufak çalışmalarda, Tip 3c diyabeti olan çoğu insanın insüline ihtiyaç duyduğu(2) ve diğer diyabet tiplerinden farklı olarak, sindirim enzimlerini beslenme yoluyla alarak fayda sağlayabilecekleri(3) bulundu. Bunlar, öğünler veya atıştırmalar ile birlikte tablet şeklinde alınıyor.
Bu günlerde araştırmacılar ve uzman doktorlar Tip 3c diyabetin önceden düşünüldüğünden çok daha yaygın olabileceğinden ve pek çok vakanın düzgün şekilde belirlenemiyor olmasından endişeleniyorlar.(4)
Bu sebeple, The Conversation’daki yeni bir araştırmada(5) Tip 3c diyabetin ne kadar yaygın olduğunu bulmak amacıyla geniş ölçekli nüfus çalışması gerçekleştirildi. Ayrıca, bu diyabet tipine sahip hastaların kan şekerleri kontrol edilince ne kadar sağlıklı oldukları incelendi. Bunu yapmak için, İngiltere’deki 2 milyondan fazla insanın sağlık kayıtları çözümlendi. Kullanılan kayıtlar, Royal College Genel Pratisyen Araştırması ve Gözetim Veritabanı’ndan (RCGP RSC) alındı. Temel olarak grip gözetimi için kullanılan bu veritabanı, İngiltere çapında pratisyen uygulamalarının bir örneği ile tüm yaşlardan insanların isimsiz sağlık hizmeti kayıtlarını içeriyor.
İçinde pankreas iltihabı, pankreas kanseri ve tümörleri ve pankreas ameliyatının da bulunduğu, pankreasa zarar veren durumlardan sonra meydana gelen diyabet vakaları arandı. Bu diyabet vakalarının Tip 3c diyabet vakaları olması muhtemeldi. Diyabet geliştiren ve pankreas hastalığına sahip insanların oranı belirgin değil ancak bu durum tüm vakalarda gerçekleşiyor ve ayrıca diyabetin başlangıcından önce uzun bir gecikme süresi olabilir.
Can alıcı nokta, yetişkinlerde Tip 3c diyabetin Tip 1 diyabetten daha yaygın olduğunu bulmak oldu. Yetişkinlerde yeni diyabet vakalarının yüzde 1’inin Tip 1 diyabet, yüzde 1.6’sının ise Tip 3c diyabet olduğu buldundu.
Tip 3c diyabetli insanların kan şekerinin yetersiz şekilde kontrol edilmesi, Tip 2 diyabetli insanlara göre iki kat daha muhtemeldi. Ayrıca bu kişilerin insüline ihtiyaç duyması, pankreas hastalıklarının çeşidine bağlı olarak beş ila on kata kadar daha muhtemeldi. Tip 3c diyabetin, pankreastaki hasarın başlangıcından uzun süre sonra başlayabileceği buldundu. Pek çok vakada bu süre on yıldan fazlaydı. Bu uzun gecikme süresi, genelde iki olayın bağlantılı olduğunun düşünülmemesinin ve Tip 3c diyabet teşhisinin gözden kaçmasının sebeplerinden biridir.
Diyabetin tipini doğru şekilde belirlemek, doğru tedavinin seçimine yardımcı olduğu için önemlidir.
Gliklazid gibi Tip 2 diyabet için kullanılan çeşitli ilaçlar, Tip 3c diyabette o kadar etkili olmayabilir. Bu yüzden yanlış teşhis yapılması, hastayı yüksek kan şekeri seviyelerine maruz bırakırken, etkili olmayan tedavilerin denenmesiyle zaman ve para israfına yol açabilir.
Bu bulgular, şaşırtıcı şekilde yaygın olan bu diyabet tipinin acilen daha fazla tanınması ve teşhis edilmesi gerektiğini vurguluyor.
Kaynak:
