Bazı insan hücreleri istilacı bakterilerle karşılaştıklarında şaşırtıcı bir madde üretiyorlar: sabun.
Science’da yayınlanan bir çalışmaya göre, bağışıklık sisteminin bir parçası olmayan bu hücreler, bakterilerin iç membranlarının iri parçalarını çözündüren deterjan benzeri bir protein salarak bakterileri öldürüyorlar.
Yale Üniversitesi Howard Hughes Tıp Enstitüsü’nde bir araştırmacı olan immünolog John MacMicking, bağışıklık sisteminin antikor veya akyuvar gibi “profesyonel” oyuncularının çok ilgi gördüğünü ama bütün hücrelerin bir miktar enfeksiyonla savaşma becerisi olduğunu söylüyor.
Genellikle, bağışıklık sisteminin bir parçası olmayan hücreler enfeksiyonlarla savaşmak için bağışıklık hücrelerinden gelecek bir uyarıya bel bağlıyorlar. Yabancıların tespit edilmesinin ardından, uzman bağışıklık hücreleri interferon gama adı verilen bir uyarı sinyali salıyorlar ve bu sinyal patojenlerin sıklıkla hedef aldığı epitel hücrelerinin de aralarında bulunduğu diğer hücreleri harekete geçiriyor.
19,000’i Aşkın İnsan Geni Tarandı
MacMicking ve meslektaşları, insan epitel hücrelerinin laboratuvar versiyonlarını Salmonella bakterileriyle enfekte ederek bu faaliyetin moleküler kaynağına baktılar. Sonrasında, ekip 19,000’i aşkın insan genini taradı ve enfeksiyona karşı bir miktar koruma sağlayan genleri aradı.
APOL3 isimli bir protein için talimatlar içeren bir gen dikkat çekti. Bu gen etkisizleştirildiğinde, epitel hücreleri interferon gamayla uyarıldıklarında bile Salmonella enfeksiyonuna direnemediler. Araştırmacılar çok güçlü mikroskoplarla konak hücrelerin içinde bulunan eylem halindeki APOL3 moleküllerine yakından baktıklarındaysa, proteinin istilacı bakterilere akın ettiğini ve bir şekilde onları öldürdüğünü keşfettiler.
Salmonella bakterileri güçlü mikroplar ve birçok farklı bakteri türünün de paylaştığı bir özellik olan bir dış ve iç membran tarafından korunuyorlar. Bu çift katman bu bakterileri öldürülmesi zor yapıyor ama yapılan ileri araştırmalar, APOL3 ve GBP1 isimli başka bir molekülün bunu yapmak üzere nasıl birlikte çalıştıklarını açığa çıkardı. Buna göre, GBP1 bir şekilde bakterilerin dış membranını gevşetiyor ve APOL3’ün çözündürme yoluyla öldürme becerisini iç lipit membrana taşıması için kapıları açıyor. APOL3’ün hem su seven hem de lipit seven kısımları bulunuyor ve bu da onun iç membrana bağlanıp, onu bir sabunun yağı temizlemesi gibi çözündürmesine olanak tanıyor.
Bu tür bir molekülün konak hücre membranlarını da çözündürebileceğini dikkate alarak, MacMicking, “İnsan hücrelerinin içinde deterjan benzeri bir faaliyet bulmak bizi biraz şaşırttı,” diyor. Ancak araştırmacılar, APOL3’ün spesifik olarak bakterilerde bulunan lipitleri hedef aldığını, faaliyetinin memelilerin hücre membranlarının ortak bir bileşeni olan kolesterol tarafından engellendiğini ve bu sayede insan dokularını etkilemediğini buldular.
Orijinal makale: Science News
