Son yıllarda şiddetli kanama ve travma acısı çekenlerin tedavisinde, kanama durdurma ve hastaları canlandırma yöntemleriyle dikkate değer gelişmeler yaşandı. Bununla birlikte halihazırda ilk travmadan kurtulmuş olanlara destekleyici bakımdan bir tık daha fazlasını sağlıyoruz. Travma, 1-44 yaş aralığı için önde gelen ölüm sebebi olduğundan orta veya uzun vadeli terapötik tedavi geliştirmemiz önem arz ediyor.
Travma; hasar, psikolojik veya duygusal zarar olarak tanımlanabilir. Bizim ele alacağımız travma, psikolojik travma değil; fiziksel yaralanmalarla ve kanamayla tanımlanan tıbbi travmadır.
Travmaya uğramış kişilerin tedavisi ve iyileştirilmesiyle ilgilenen ve gelişmekte olan alanın yeni uğraşı; hem ikincil hasara mani olmak, hem de zarar görmüş dokuların onarılmasını desteklemek için potansiyel olarak kullanılabilecek olan hücresel tedavidir (CT: Cellular Therapy). Hayvanlar ve insanlarla yürütülen son çalışmalar; hücresel tedavinin travmatik beyin, omurilik ve ağır böbrek hasarları, organ yetmezliği ve yanıklar, kollar ve bacaklarda yumuşak doku hasarı gibi durumlarda tedavi şartlarını etkileyebildiğini gösteriyor.
Hücresel tedavi, zarar görmüş dokuların onarılması ya da yeni hücrelerle değişmesi için hayvan veya insan hücrelerinin transplantasyonu, yani naklidir.
Günümüzde, uzun süreli tedavi için dikkate değer potansiyeli olan iki tip CT bulunmaktadır. Birincisi, farklılaşmış hücreleri sınırlı sayıda eşleyebilme kapasitesine sahip olan erişkin çok yetili (multipotent) hücrelerdir. İkincisi ise sonsuz defa kendini yenileyebilme kapasitesine sahip olan ve ayrıca vücuttaki herhangi bir tip hücre içerisinde farklılaşabilen pluripotent kök hücreleridir. Erişkin multipotent hücreler, ileriki hasarları önlemek ve hasar görmüş dokuları onarmak için çok uygundur. Pluripotent hücreler ise; henüz farklılaşmamış hücreler olup tüm hücre tiplerine dönüşebilen hücreler olduğundan, hasar görmüş veya kaybolmuş dokuların yerine yenisini koyma açısından daha uygundur.
Travmada Hücresel Tedavi İçin Geleceğe Bakış
Hücresel tedavinin ciddi yaralanmaların etkilerini sınırlamak için ispatlanmış, özel ve heyecan verici bir potansiyeli var. Bunun sayesinde hayatta kalma ve toparlanma şansı yükselebilir. Konuyla alakalı askeri ve sivil araştırmacılar, klinisyenler ve finansman kuruluşları koordine bir biçimde çalışarak bu potansiyeli gerçeğe dönüştürebilirler.
Kaynaklar:
http://journals.plos.org/plosmedicine/article?id=10.1371/journal.pmed.1002343
https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/Cell+Therapy
https://medical-dictionary.thefreedictionary.com/trauma
https://tr.wikipedia.org/wiki/Pluripotent
