Toksoplazma gondii adı verilen tek hücreli bir parazit, normalde risklerden
kaçınan bir fareyi cesur, kedi peşinde koşan bir kemirgene dönüştürebiliyor. Bu tür fareleri yiyen kediler de bu paraziti insanlara geçirebiliyor.
Enfekte olan insanlara ne olduğu sorusunun cevabıysa karmaşık. Çalışmalar, bu parazitin neden olduğu toksoplazmozis hastalığı için yapılan testleri pozitif sonuç veren insanların belirli türdeki riskleri alma ihtimalinin, bu hastalığa sahip olmayanlardan daha yüksek olduğunu gösteriyor. Ama bunun nasıl olduğu henüz netleşmiş değil.
Toksoplazma gondii çoğu memelide yaşayabiliyor ama yaşam döngüsü içinde genel olarak ilk önce bir fare ya da sıçanda yaşıyor. Kedilerin kemirgenleri avlıyor olması da muhtemelen parazite kedilerin bağırsaklarına ulaşmak için bir yol sağlıyor.
Bu geçişe yardımcı olması için, Toksoplazma gondii beyin manipülasyonu
tekniğini kullanıyor. Parazit kemirgenlerin davranışlarını değiştiriyor ve onları riskler almaktan daha az korkar hale getiriyor. Parazitin ayrıca, farelerin kedi dışkısının kokusundan hoşlanmasını sağladığı da biliniyor.
İnsanların bu parazite karşı bağışıklıkları bulunmuyor. Hatta, dünya nüfusunun en az üçte birinin toksoplazmozis enfeksiyonuna sahip olduğu düşünülüyor. Bazı insanlar kedilerinin kum kutusunu temizlerken enfekte oluyor, ama çoğu kişi de basitçe yeterince pişmemiş etler veya yıkanmamış sebzeler yiyor.
Enfekte Olan İnsanlar Da Riskler Almaya Daha Meyilli Oluyor
İnsanlar ilk enfekte olduklarında grip benzeri hafif belirtiler gösterebiliyorlar ama çoğu kişi bunu fark bile etmiyor ve neredeyse hiçbir sağlık sorunu yaşamıyor. Ancak hamile kadınlarda durum daha endişe verici çünkü enfeksiyon çocuğa zarar verebiliyor.
Ancak durum bununla sınırlı kalmıyor. Tıpkı enfekte bir farenin daha maceracı ve cesur olduğu gibi, enfekte olan bir insan da riskler almaya daha eğilimli oluyor. Biri Türkiye’deki 370 insanı, diğeri Çek Cumhuriyeti’ndeki yaklaşık 600 kişiyi analiz eden en az iki çalışma, Toksoplazma gondii antikorları için yapılan testleri pozitif sonuç veren insanların araba kazası yapmasının daha yüksek bir ihtimal olduğunu gösteriyor.
Gizli toksoplazmozis enfeksiyonlarının insanların kişiliklerini neden ve nasıl etkiliyor olabildiğini açıklayacak çok bulgu bulunmuyor. Ama araba kazası çalışmasını yapan bilim insanları, parazitin beyinde hayat boyu kalan kistler bıraktığını yazdılar. Bu kistlerin dopamin üretimini artırdığı ve bunun risk almada bir rolü olabildiği düşünülüyor.
Toksoplazmozis aynı zamanda öfke sorunlarıyla da ilişkili. Live Science daha önce, Aralıklı Taşkınlık Rahatsızlığı olarak bilinen psikiyatrik hastalığa sahip insanların toksoplazmozis ile teşhis edilmiş olmasının, psikiyatrik bir hastalık teşhisi bulunmayan sağlıklı bireylerden iki kat daha muhtemel olduğunu bildirmişti.
Bilim insanları henüz Toksoplazma gondii parazitinin insanların zihnini kontrol edebilmesinin direkt bir yolunu belirleyebilmiş değiller. Ama parazitin insanlarda bazı davranışsal değişimlere yol açabildiği göz önüne alındığında, kedi sahiplerinin araba kullanırken dikkatli olmasında yarar var.
Orijinal makale: LiveScience
