Dağların yağmur damlalarının gücüne nasıl kesin olarak boyun eğdiğini ortaya koyan öncü bir teknik, uzun zamandır var olan bilimsel bir gizemi çözmeye yardımcı oldu.
Yağmurların dağlık alanların gelişimi üzerindeki çarpıcı etkisi jeologlar arasında çokça tartışılan bir konuydu. Ama Bristol Üniversitesi liderliğinde yapılan ve Science Advances’de yayınlanan bir çalışma, bu etkiyi net bir şekilde hesaplıyor ve milyonlarca yıllık bir süreç içinde tepelerin ve vadilerin nasıl geliştiği hakkındaki anlayışımızı daha ileriye taşıyor.
Himalaya Dağlarına odaklanan çalışmanın bulguları, aynı zamanda iklim
değişikliğinin doğa ve insan yaşamı üzerindeki olası etkilerini de tahmin
etmenin önünü açıyor.
Çalışmanın başyazarı Dr. Byron Adams, “Bu keşif çok heyecan verici çünkü
atmosferik süreçlerin ve yeryüzündeki kara süreçlerinin çok yakından bağlantılı olduğu fikrini kuvvetli bir şekilde destekliyor,” diyor.
Çalışmada Regresyon Teknikleri Ve Sayısal Modeller Kullanıldı
Butan ve Nepal’deki orta ve doğu Himalaya Dağlarına odaklanan çalışmada, nehirlerin altlarındaki kayaları ne hızda aşındırdığı ölçüldü ve kumların ne kadar zamandır orada olduğu ve dolayısıyla da doğanın ne kadar hızlı bir şekilde aşınmakta olduğu hesaplandı. Dr. Adams, bir kez dağların aşınma hızı bilgilerini elde ettikten sonra, çalışmalarında regresyon tekniklerini ve nehirlerin nasıl aşındığının sayısal modellerini kullandıklarını belirtiyor.
Dr. Adams, “Butan ve Nepal genelinde gözlemlediğimiz aşınma hızı kalıbını
yeniden üretmek için çok çeşitli sayısal modelleri test ettik. Sonuçta, sadece bir model ölçümlenen aşınma hızlarını doğru bir şekilde tahmin edebildi. Bu model, bizim ilk kez yağışların engebeli bir arazideki aşınma hızlarını nasıl etkilediğini ölçmemize olanak tanıyor,” diyor.
Araştırmacılar elde ettikleri bulguların, topoğrafyayı kullanarak tektonik faaliyet kalıplarını değerlendirirken yağmurları da hesaba katmanın ne kadar kritik öneme sahip olduğunu gösterdiğini söylüyorlar.
Dr. Adams, “Verilerimiz ve analizimiz, Himalayalar gibi dağlık alanlardaki aşınma kalıplarını tahmin etmek için etkili bir araç sunuyor. Ve dolayısıyla, bunlar bu dağların iç kısımlarında ve eteklerinde yaşayan yüzlerce milyon insanı etkileyen riskler konusunda da çok değerli bilgiler sağlayabilir,” diyor.
Orijinal makale: Science Daily
